E-YDS, artık görme engelliler için erişilebilir!

Eğitimde Görme Engelliler Derneği olarak; bulunduğumuz yoğun girişimlerimiz sonucunda, Elektronik Yabancı Dil Sınavı'na (E-YDS) görme engelli bireyler de girebilecek!

E-YDS, ÖSYM tarafından yılda 12 defa, bilgisayar ortamında düzenlenen bir yabancı dil sınavıdır. Ancak yaklaşık 3 yıldır açık olan bu sınava engelli bireyler ilgili düzenlemeler sağlanamadığı gerekçesiyle alınmamaktaydı. Bu durumun mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle açtığımız dava ise Danıştay tarafından reddedilmiş; ardından da ÖSYM'ye 1.800TL ödemek zorunda kalmıştık. Diğer taraftan; EGED - Bilişim Komisyonu olarak, ÖSYM yetkilileriyle, sistemin ekran okuyucu yazılımlara uyumu konusunda, 10 ay süren bir çalışma yürüttük. Çalışmalar belli bir aşamaya geldikten sonra da, iki defa olmak üzere yaklaşık 20 görme engelli kişiyle Ankara'da deneme sınavları düzenlendi ve katılımcıların geribildirimleri alındı. Ayrıca internet üzerinden erişim sağlanan E-YDS denemesine dair izlenimler de derneğimiz tarafından ÖSYM'ye iletildi. Tüm bu süreç sonunda, ÖSYM tarafından E-YDS Başvuru Kılavuzunda yapılan değişiklikle birlikte, engelli adayların bu sınava girmelerinde hiçbir engel kalmadı. Artık isteyen engelli bir aday, 2017/E-YDS/5 ile birlikte, dilediği zaman sınava başvuru yapabilecek. Sınavlar Ankara, İstanbul ve İzmir'de düzenleniyor. Ekran okuyucu yazılım veya ekran büyüteciyle sınava girecek görme engelli kişiler, diğer illerde altyapı sağlanıncaya kadar Ankara'daki E-Sınav binasında sınava alınacak. Ekran okuyucu yazılım ile sınava girecek görme engelli kişilere, 180 dakika sınav süresine ilave olarak 30 dakika ek süre verilecek. Adaylardan gelecek geribildirimlere göre ek süre konusunda yeniden düzenlemeye gidilebilecek. Ayrıca sınava girecek adayların yapacağı geri dönüşler ile birlikte sistemde iyileştirmeler devam edecek.
Görme engelli adayların sınava girmeden önce http://esinav.osym.gov.tr/deneme internet adresindeki deneme sınavı uygulamasını incelemelerini öneriyoruz. Ayrıca başvuru yapmadan önce, E-YDS başvuru kılavuzunun dikkatlice okunması gerektiğini önemle hatırlatmak istiyoruz.
Sınava ÖSYM sınav takviminde belirtilen tarihlerde https://odeme.osym.gov.tr/ internet adresinden başvuru yapılabilir. ÖSYM Aday İşlemleri Sisteminde yer alan engelli bilgileri/sağlık sorunlarına ilişkin bilgiler E-YDS için dikkate alınmayacağından; engelli bireylerin, E-YDS'ye başvuru yaptıktan sonra, bir üniversite veya devlet hastanesinden alınmış sağlık raporlarının bir örneğini, engellerine ilişkin öz geçmişlerini ayrıntılı olarak anlatan dilekçe ile bu sınav için özel hazırlanmış Sağlık Durumu/Engel Bilgi Formunu, başvuru tarihleri içerisinde ÖSYM’ye ulaştırmaları zorunludur.
Bu sınav ile birlikte; görme engelli adaylar, ilk defa ulusal bir merkezi sınava ekran okuyucu veya ekran büyütme yazılımıile katılabiliyor. Dolayısıyla geldiğimiz aşama, görme engelli adayların tüm sınavlara bilgisayar ortamında girebilmesinin önünü açacak devrim niteliğinde bir kazanımdır. Çabamız, bu amaca ulaşıncaya kadar ilgili kamu kurumlarıyla işbirliğini sürdürerek bilgi birikimimizi kendileriyle paylaşmak yönünde olacaktır.
Bu kazanım; EGED üye ve takipçilerinin, ÖSYM ile yapılan görüşmelere ve basın açıklamasına katılanların, Ankara'daki deneme sınavlarına girenlerin ve internet üzerindeki deneme uygulamasına geribildirimde bulunanların emekleri sayesinde elde edilmiştir. Umarız ki; aynı enerji ve güç birliğiyle, daha nice erişilebilir çözümler üretebiliriz.
Değişim; ancak ve ancak, birlikte gerçekleşir…

E-YDS başvuru kılavuzunda engelli adayların dikkat etmesi gereken hususlar şöyle açıklanmıştır:

SINAVA BAŞVURU KOŞULLARI

e-YDS’de okuyucu ve/veya işaretleyici yardımı ile tek kişilik salon uygulaması bulunmaz. Engelli/sağlık sorunu

olan adaylardan engeli/sağlık sorunu nedeniyle tek kişilik salonda sınava girmesi gereken, okuyucu ve/veya
işaretleyici yardımı talep edenler, e-YDS’ye başvurmamalıdır. Bu adaylar sınava katılmak için sınav ücreti ödemiş olsa bile e-Sınav Merkezlerinde adayın engeline/sağlık sorununa yönelik bir düzenleme yapılamaz, ÖSYM’ye gönderilen sağlık raporları ve/veya bu amaçlı dilekçeler işleme alınmaz ve cevaplandırılmaz.
Bunun dışında engeli veya sağlık sorunu nedeniyle sınavda herhangi bir araç gerece ihtiyaç duyan adaylar, raporlarında ve Sınava Giriş Belgelerinde yazılmış olması kaydıyla ilgili araç gereçle sınava alınırlar. Sınava Giriş Belgelerinde yazılı olmayan hiçbir araç gereç vb. e-sınav binalarına girişte kabul edilmez.
Görme engelli adaylardan hiç görmeyenler ekran okuyucu, az görenler ise ekran büyüteci ile sınava alınır. Bu adaylar taleplerini başvuruda bildirirler. Görme engelli adaylardan ekran okuyucu veya ekran büyüteci ile sınava girmek isteyenler, Ankara e-Sınav binasında sınava alınırlar. Görme engelli adaylardan sınavda ekran okuyucu ve ekran büyüteci yazılımları kullanacaklar için gerekli klavye ve kulaklık bulunmaktadır. Ekran okuyucu olarak JAWS 17.0.2619 paket programı ve bu programa eklenti olarak Eloquence (İngilizce) ve Vocalizer Expressive (Yelda Yüksek Kalite - Türkçe) seslendirme opsiyonları verilmiştir. Ekran büyüteci olarak MAGic 13.1.1198 paket programı verilmiştir. Başvuruda bu yazılımları kullanacağını belirten adayların kullanımı bilmeleri gerekmektedir. Adaylara programları kullanma ile ilgili bilgilendirme yapılmaz. Sınav günü, sınavın başlama saatinden önce görme engelli adaylar, ekran okuyucu veya ekran büyüteci yazılımlarını kendi kişisel ayarlarına getirebilirler. e-YDS yazılımına ekran okuyucu yazılımların erişimine açık, sorular arasında geçiş, cevaplama, boş bırakma, gözden geçirme vb. fonksiyonların yerine getirilebileceği menü eklenmiştir. e-YDS yazılımının nasıl kullanılacağı esinav.osym.gov.tr/deneme adresindeki örnek sınav üzerinden öğrenilebilir. Sınav günü sisteme giriş yapabilmek için adaylardan kendi fotoğrafını çekmesi istenmektedir. Bu fotoğrafın adayın sonuç belgesinde yayınlanacak kalitede olması gerektiğinden görme engelli adaylar, fotoğraf çekme işlemini salonlardaki görevlilerle birlikte yapacaklardır.
ÖSYM Aday İşlemleri Sisteminde yer alan engelli bilgileri/sağlık sorunlarına ilişkin kayıtlı bilgiler e-YDS için işleme alınmaz. Sağlık koşulları/engel durumları bu sınava uygun olmayan adayların YDS’nin İlkbahar Dönemi ve/veya Sonbahar Dönemi sınavlarına katılmaları önerilir. Cezaevinde ve engelli bina/salonlarında elektronik sınav yapılamadığından sınava giriş koşullarını taşımayan adayların sınava başvurmamaları gerekmektedir.
Sınava giriş koşullarını taşımadıkları halde başvurularını gerçekleştirerek sınava gelen adaylar sınava alınmaz.

ADAY İŞLEMLERİ SİSTEMİNDE ADAY BİLGİLERİNİN DOLDURULMASI/GÜNCELLENMESİ

ÖSYM Aday İşlemleri Sisteminde yer alan engelli bilgileri/sağlık sorunlarına ilişkin bilgiler E-YDS için dikkate alınmayacağından, bu sınava başvuracak engelli adaylar aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:
Sağlık/Engel Bilgilerinin Sisteme Kaydedilmesi: Sağlık/engel durumu nedeni ile bir alet, araç gereç ve cihazla
sınava girmeleri gereken adayların bu durumlarını ÖSYM’ye gönderecekleri bir üniversite veya devlet hastanesinden alınmış sağlık raporları ile belgelendirmeleri gerekir. Bu durumdaki adayların, sağlık raporlarının bir örneğini, engellerine ilişkin öz geçmişlerini ayrıntılı olarak anlatan dilekçe ile Sağlık Durumu/Engel Bilgi Formunu, ilgili sınava başvuru tarihleri içerisinde ÖSYM’ye ulaştırmaları zorunludur. Adayların ilgili sınava başvuru süresi bittikten sonra ÖSYM’ye ulaşan sağlık kurulu raporları ve diğer belgeleri işleme alınmaz ve cevaplandırılmaz. Engelli Sağlık Kurulu Raporunu başvuru süresi içerisinde ÖSYM’ye ulaştıran ve raporlarında işitme engelli, zihinsel MR (mental retardasyon) ile sınıflanamayan grupta yer alan yaygın gelişimsel bozukluk (otizm spektrum bozuklukları (OSB), asberger sendromu, RETT sendromu, dezintegratif bozukluk vb.), özgül/özel öğrenme güçlüğü (disleksi, dikkat eksikliği, hiperaktivite vb.), görme engelli olduğu (ekran okuyucu ile sınava girecek görme engelliler) belirtilen adaylara ek süre verilir. Engelli Sağlık Kurulu Raporunu ilgili sınava başvuru tarihleri içerisinde ÖSYM’ye ulaştırmayan adaylara bu uygulama yapılmaz. Adayların raporları ve sağlık bilgi formları sadece e-YDS ve e-ALES sınavlarında geçerlidir, diğer sınavlara yansıtılmaz.

Ekran okuyucu programlar için hatırlatmalar

Sınav sırasında soru işaretleme, sorular arasında hızlı geçiş ve sınavınız hakkında bilgilere hızlı erişim için sınav

ekranına ekran okuyucu programların erişebileceği link ve butonlar eklenmiştir.
Butonların isimleri ve açıklamaları aşağıdaki listede verilmiştir.
1.Sonraki soru (Sonraki soruya geçer.)
2.Önceki soru (Önceki soruya geçer.)
3.Tekrar bak işareti koy (Sorunun kenarına yıldız işareti koyar. Eğer sınav sırasında "Tekrar bakılacak sorular listesinde gez" linkine tıklarsanız sadece yıldız işareti konan sorular listelenir.)
4. Seçimi kaldır (Bir soruyu boş bırakmak istediğinizde seçimi kaldır butonuna tıklayınız. Alternatif olarak aynı seçeneği tekrar tıklayıp radio buton not checked (işaretli değil) yapınca da boş bırakmış olursunuz.)
5.Seçenek butonları (A, B, C, D ve E seçenekleri için radio buton grubudur. Bir seçenek işaretlendiğinde diğerindeki seçim kaldırılmış olur.)
Linklerin isimleri ve açıklamaları aşağıdaki listede verilmiştir.
1.Soruya geç - comboBox (sonraki veya önceki sorudan daha farklı bir soruya gitmek için kullanılır. Tıklandığında açılır pencere gelir. Bu penceredeki soru numaraları listesinden yön tuşları veya rakam tuşları ile soru numarası seçilip enter tuşuna basılarak ilgili soruya gidilir.)
2.Soruya geç - textBox (soruya geç açılır penceresinde combobox yerine textbox gelir. Buraya soru numarası yazılır enter tuşuna basılır. Sınavda olmayan soru numarası girilirse 1. soruya gider.)
3.Anlık durum raporu (Sınavınızla ilgili bilgiler verilir. Kaç soru kaldı. Ortala cevaplama süreniz vb.. Anlık durum raporunu güncelleyince gelen bilgilere farklı başlık seviyesindeki başlıkları inceleyerek erişebilirsiniz.)
4.Tüm sorular listesinde gez (Normal sınav listesi. Tüm sorular bu listededir.)
5.Boş sorular listesinde gez (Boş sorular modu. Boş bırakılan sorular bu listededir.)
6.Tekrar bakılacak sorular listesinde gez (Yıldızlı sorular modu. Tekrar bakılmak üzeren hatırlatma koyulan sorular bu listededir.)
7.Cevaplanmış sorular listesinde gez (Cevaplanmış sorular modu. Cevap verilen sorular bu listededir.)
8.Sınavı kalıcı olarak sonlandır (Dikkat! Sınavı sonlandırdıktan sonra tekrar açamazasınız. Sınav yanlışlıkla sonlandırmayın diye bu linke tıklandığında bilgilendirici yazılar içeren bir pencere açılır. Sınav sonlandırabilmek
için bu pencerede T.C. Kimlik numaranızı girip Onayla butonuna tıklamanız gerekmektedir. Eğer sınavı sonlandırmadan bilgisayarınızı terk ederseniz sınav süresi bittiğinde ekran otomatik olarak kapanacaktır.)

Diğer faydalı bilgiler

İnternetten deneme amaçlı sınava girerken fotoğraf çekmeniz istenmemektedir. Ancak gerçek e-Sınav salonlarında güvenlik gereği adaylara verilen bilgisayarda mevcut web kamera ile adayın fotoğraf çekmesi gerekmektedir. Çekilen fotoğraf sınav sonuç belgesinde yayınlanacağı için belirli standartlarda olması gerekmektedir. Salondaki görevliler adaylara fotoğraf çekme konusunda yardımcı olacaktır.
Sınav ekranında Toplam süre, Kalan süre ve Aday Bilgileri içeren alanlar mevcuttur. Soru alanına doğrudan erişmek için farklı başlık seviyeleri arasından soru hakkında özet bilgi veren başlığa gidilebilir. Soru hakkında özet bilgi, örneğin boş bırakılmış ve kenarına tekrar bak işareti konmuş 2. soru için şu şekilde olur: "Soru 2, işaretlenen seçenek, yok, tekrar bakılacak." Sınav sırasında boş bırakılan sorular listesinde gez, tekrar bakılacak sorular listesinde gez vb. farklı modlarda soru listeleri gezerken soruya geç linkini kullanarak farklı bir soruya geçerseniz soru listesi modu tüm soruları gösterecek şekilde değişir. Farklı modlarda sadece önceki ve sonraki soru butonlarını kullanarak gezinti yapınız. Farklı modlara geçiş yaptığınızda o moddaki en küçük soru numarası hangisiyse ilk olarak o soru gelir.
Ayrıca bir modda gezerken örneğin, tekrar bakılacak sorular listesinde gezerken, her açtığınız sorudan tekrar bakılacak işaretini kaldırırsanız en sonunda listede hiç soru kalmadığında yine tüm sorular listesine geçersiniz. Hangi modda olduğunuz hakkında bilgiyi farklı başlık seviyelerini inceleyerek bulabilirsiniz.
Soru ekranında soru özet bilgisi başlığından sonra soru numarası, sonra soru yönergesi daha sonra da varsa soru paragrafı ve ifadesi bulunmaktadır. Boşluk doldurmalı sorularda seçenek işaretlediğinizde soru ifadesindeki veya paragraftaki ilgili boş alana işaretlediğiniz seçenekteki metin doldurulmaktadır.
Soru ekranındaki tüm paragraflar HTML olarak üretildiğinden, ekran okuyucu programlar zaman zaman bazı cümlelerin sonuna kadar ilerlememektedir. Lütfen tüm ifadelerin en sonuna kadar ilerlediğinizi teyit ediniz. Örneğin A seçeneğini radio buton not checked B gelene kadar okuyunuz. Soru ifadesini radio buton A not checked gelene kadar okutunuz. vb. Ayrıca A seçenek harfi ile seçenekteki ifade arasında blank/boşluk bulunmaktadır. Aynı şekilde paragraf sorusu ile soru ifadesi arasında mutlaka blank/boşluk bulunmaktadır.
Sınav sırasında bilgisayarınızda oluşabilecek her türlü arıza için salon başkanından, salondaki teknik sorumludan ve gözetmenlerden yardım isteyiniz. Bilgisayarınızdaki arıza giderilemezse salonda yedek masalar mevcuttur. Yedek masaya geçtiğinizde daha önceden işaretlediğiniz sorular kaybolmaz. Veri tabanında tutulmaktadır.
e-Sınav erişilebilirlik ayarları ile ilgili soru, istek ve önerilerinizi belma.atak@osym.gov.tr adresine e-posta yoluyla bildirebilirsiniz.

E-YDS ile ilgili önemli bağlantılar

2017 Elektronik Yabancı Dil Sınavı (2017 e-YDS) Kılavuzu Elektronik Sınavlar İçin Sağlık Durumu/Engel Bilgi Formu Deneme e-Sınav uygulaması Sınav başvuru ekranı